Amlodin-5

amlodin5-uz


Препаратнинг савдо номи: Амлодин-5
Таъсир этувчи модда (ХПН): Амлодипин бесилати
Чиқарилиш шакли: Таблеткалар, 5 мг дан, контур-уяли ўрамларда.
Фармакотерапевтик гуруҳи: Кальций каналларининг блокатори
Сақлаш шароити: Қуруқ ва ёруғликдан ҳимояланган жойда, 25° С дан юқори бўлмаган хароратда сақлансин.
Яроқлилик муддати: 3 йил.
Дорихоналардан бериш тартиби: Рецепт бўйича.

Фармакодинамикаси
Дигидропиридин ҳосиласи – II авлод «секин» кальций каналлари блокатори, антиангинал ва гипотензив таъсир кўрсатади. Дигидропиридин рецепторлари билан боғланиб, кальций каналларини блоклайди, кальций ионларини ҳужайрага трансмембран ўтишини пасайтиради (кардиомиоцитларга қараганда кўпроқ даражада томирларнинг силлиқ мушак ҳужайраларида). Антиангинал таъсири коронар ва периферик артериялар ва артериолаларнинг кенгайиши билан боғлиқ: стенокардияда миокард ишемияси яққолигини камайтиради, периферик артериолаларни кенгайтириб, периферик томирларнинг умумий қаршилигини пасайтиради, юракка олд юкламани камайтиради, миокардни кислородга бўлган эҳтиёжини пасайтиради. Миокарднинг ўзгармаган ва ишемияга учраган соҳаларидаги бош коронар артериялар ва артериолаларни кенгайтириб, миокардга кислород киришини оширади (айниқса вазоспастик стенокардияда); коронар артерияларининг констрикцияси ривожланишини олдини олади (шу жумладан чекиш билан чақирилган). Стенокардияси бўлган беморларда бир марталик доза жисмоний юкламаларни бажариш вақтини оширади, стенокардия ва ST сегментининг «ишемик» депрессияси ривожланишини секинлаштиради, стенокардия хуружлари сонини ва нитроглицеринни истеъмол қилишни камайтиради.

Узоқ муддатли дозага боғлиқ гипотензив самара кўрсатади. Гипотензив таъсири томирларнинг силлиқ мушагига бевосита томирларни кенгайтирувчи таъсири билан боғлиқ. Артериал гипертензияда бир марталик дозаси артериал босимнинг (АБ) 24 соат давомида клиник аҳамиятли пасайишини таъминлайди (беморни «ётган» ва «тик турган» ҳолатларида). Артериал босимнинг (кескин пасайишини, жисмоний юкламага толерантликни, чап қоринчани чиқариб ташлаш фракциясини пасайишини чақирмайди. Чап қоринча миокардининг гипертрофияси даражасини камайтиради ва юрак ишемик касаллигида (ЮИК) антиатеросклеросклеротик ва кардиопротектор таъсир кўрсатади. Миокарднинг қисқарувчанлигига ва ўтказувчанлигига таъсир кўрсатмайди, юрак қисқаришлари тез-тезлигини (ЮҚТ) рефлектор ошишини чақирмайди, тромбоцитлар агрегациясини тормозлайди, калава фильтрацияси тезлигини оширади, кучсиз натрийуретик таъсирга эга. Диабетик нефропатияда микроальбуминурия яққоллигини оширмайди. Модда алмашинуви ва плазма липидларига нохуш таъсирлар кўрсатмайди. Самарасининг бошланиш вақти – 2-4 соат, самарасининг давомийлиги 24 соат.

Фармакокинетикаси
Амлодипин перорал қабул қилинганидан сўнг меъда-ичак йўлларидан секин сўрилади. Ўртача мутлоқ биокиришаолишлиги 64% ни ташкил қилади, зардобдаги максимал концентрацияси 6-9 соатдан кейин кузатилади. Барқарор мувозанат концентрациясига 7 кун даволашдан кейин эришилади. Овқат амлодипиннинг сўрилишига таъсир кўрсатмайди. Тақсимланишининг ўртача ҳажми 21 л/кг ни ташкил қилади, бу препаратнинг кўп қисмини тўқималарда, нисбатан ками – қонда эканлигини кўрсатади. Қондаги препаратнинг катта қисми (95%) қон плазмаси оқсиллари билан боғланади.

Амлодипин жигарда секин, аммо экстенсив (90%) метаболизмга, нофаол метаболитларни ҳосил қилиб учрайди, жигардан «биринчи ўтиш» самарасига эга. Метаболитлари аҳамиятли фармакологик фаолликка эга эмас.

Бир марта перорал қабул қилинганидан кейин яримчиқарилиш даври (Т1/2) 31 дан 48 соатгача, қайта буюрилганда (Т1/2) тахминан 45 соатни ташкил қилади. Ичга қабул қилинган дозанинг 60% сийдик билан кўпроқ метаболитлари кўринишида, 10% ўзгармаган ҳолда, 20-25% эса аҳлат билан, ҳамда кўкрак сути билан чиқарилади. Амлодипиннинг умумий клиренси 0,116 мл/мин/кг ни (7 мл/мин/кг 0,42 л/соат/кг) ташкил қилади.

Кекса ёшдаги пациентларда (65 ёшдан ошган) амлодипиннинг чиқарилиши ёш пациентларга нисбатан секинлашган (Т1/2 60 соатгача), бироқ бу фарқи клиник аҳамиятга эга эмас. Жигар етишмовчилиги бўлган пациентлардаги Т1/2 ни чўзилиши, узоқ муддат буюрилганида организмда препаратнинг аккумуляциясини юқори бўлиши билан боғлиқлигини эхтимоли бор (Т1/2 60 соатгача). Буйрак етишмовчилиги амлодипиннинг кинетикасига сезиларли таъсир кўрсатмайди. Препарат гематоэнцефалик тўсиқдан ўтади. Гемодиализда чиқарилмайди.

Қўлланилиши
Артериал гипертензия (монотерапия ёки бошқа гипотензив препаратлар билан мажмуада),
барқарор стенокардия ва вазоспастик стенокардия (Принцметал стенокардияси), шу жумладан нитратлар ёки бета-адреноблокаторлар билан даволашга резистент пациентларда.

Қўллаш усули ва дозалари
Ичга, артериал гипертензияни ва стенокардияни даволаш учун препаратнинг бошланғич дозаси 5 мг суткада 1 марта. Доза максимал 10 мг гача, суткада 1 марта, оширилиши мумкин. Артериал гипертензияда тутиб турувчи доза суткада 2,5-5 мг бўлиши мумкин.

Зўриқиш стенокардияда ва вазоспастик стенокардияда – 5-10 мг дан суткада 1 марта. Стенокардия хуружларининг олдини олиш учун суткада 10 мг.

Озғин пациентларга, бўйи баланд бўлмаган пациентларга, кекса беморларга, жигар фаолияти бузилган пациентларга гипотензив восита сифатида, препарат 2,5 мг бошланғич дозада, антиангинал восита сифатида – 5 мг дозада буюрилади.

Тиазид диуретиклар, бета-адреноблокатор ва ангиотензин-айлантирувчи фермент (ААФ) ингибиторлари билан бир вақтда буюрилганида дозани ўзгартириш талаб қилинмайди. Буйрак етишмовчилиги бўлган пациентларда дозани ўзгартириш талаб қилинмайди.

Ножўя таъсирлари

Юрак-томир тизими томонидан: юрак уриши, ҳансираш, артериал босимни яққол пасайиши, ҳушдан кетиш, васкулит, шишлар (тўпиқ ва оёқларнинг шиши) қонни юзга «оқиб келишлари», кам – ритмнинг бузилиши (брадикардия, қоринча тахикардияси, бўлмачаларнинг липиллаши), кўкрак қафасида оғриқ, ортостатик гипотензия, жуда кам – юрак етишмовчилигининг ривожланиши ва чуқурлашиши, экстрасистолия, миальгия.

Марказий нерв тизими томонидан: бош оғриғи, бош айланиши, толиқиш, уйқучанлик, кайфиятни бузилиши, тиришишлар, кам – ҳушни йўқотиш, гипестезия, асабийлик, парестезиялар, тремор, вертиго, астения, сирқовланиш, уйқусизлик, депрессия, ғайри табиий – ғалати тушлар кўриш, жуда кам – атаксия, апатия, ажитация, амнезия.

Овқат ҳазм қилиш тизими томонидан: кўнгил айниши, қусиш, эпигастрияда оғриқлар, кам – «жигар» трансаминазалари даражасини ошиши ва сариқлик (холестаз билан боғлиқ), панкреатит, оғизнинг қуриши, метеоризм, милкларнинг гиперплазияси, қабзият ёки диарея, жуда кам – гастрит, иштаҳани ошиши.

Сийдик жинсий тизими томонидан: кам – поллакиурия, сийишга оғриқли кучанишлар, никтурия, сексуал фаолиятининг бузилиши (шу жумладан потенцияни пасайиши); жуда кам – дизурия, полиурия.

Тери қопламалари томонидан: жуда кам – ксеродермия, алопеция, дерматит, пурпура, тери рангининг ўзгариши.

Аллергик реакциялар: терини қичишиши, тошма (шу жумладан эритематоз, макулапапулез тошма, эшакеми), ангионевротик шиш.

Таянч – ҳаракат аппарати томонидан: кам – артралгия, артроз, миалгия (узоқ қўлланганида); жуда кам – миастения.

Бошқалар: кам – гинекомастия, полиурикемия, тана вазнини ошиши/камайиши, тромбоцитопения, лейкопения, гипергликемия, кўришни бузилиши, конъюнктивит, диплопия, кўзларда оғриқ, қулоқларни шанғиллаши, орқа оғриғи, диспноэ, бурундан қон кетиши, кўп терлаш, чанқаш, жуда кам – совуқ ёпишқоқ тер, йўтал, ринит, паросмия, таъм сезишни бузилиши, аккомодацияни бузилиши, ксерофальмия.

Кутилмаган самаралар пайдо бўлганида шифокорга мурожаат қилиш керак.

Дориларнинг ўзаро таъсири
Микросомал оксидланиш ингибиторлари ножўя таъсирларининг ривожланиши хавфини кучайтириб, амлодипиннинг қон плазмасидаги концентрациясини оширади, жигарнинг микросомал ферментларининг индукторларини эса – камайтиради.

Ностероид яллиғланишга қарши препаратлар, айниқса индометацин (натрийни тутилиб қолиши ва буйракларда простагландинлар синтезини блокадаси), альфа адреностимуляторлар, эстрогенлар (натрийни тутилиши), симпотомиметиклар гипотензив самарасини сусайтиради.

Тиазид ва «ҳалқали» диуретиклар, бета-адреноблокаторлар, верапамил, ангиотензин-айлантирувчи фермент ингибаторлари (ААФ) ва нитратлар антиангинал ва гипотензив самарасини кучайтиради.

Амиодарон, хинидин, альфа1-адреноблокаторлар, антипсихотик дори воситалари (нейролептиклар) ва «секин» кальций каналларининг блокаторлари гипотензив самарасини кучайтириши мумкин.

Дигоксин ва варфариннинг фармакокинетик параметрларига таъсир кўрсатмайди.

Циметидин амлодипиннинг фармакокинетикасига таъсир қилмайди.

Литий препаратлари билан бирга қўлланганида уларнинг нейротоксик белгиларининг кучайиши (кўнгил айниши, қусиш, диарея, атаксия, тремор қулоқларнинг шанғиллаши) мумкин.

Кальций препаратлари «секин» кальций каналларининг блокаторлари самарасини камайтириши мумкин.

Прокаинамид, хинидин ва бошқа QT интервалининг узайишини чақирувчи дори воситалари, манфий инотроп самарасини кучайтиради ва QT интервалини аҳамиятли узайиши хавфини ошириши мумкин.

Амлодипиннинг фармакокинетикаси циметидин билан бир вақтда буюрилганда ўзгармайди.

Грейпфрут шарбати қон плазмасида амлодипиннинг концентрациясини пасайтириши мумкин, аммо бу шунчалик камки, у амлодипиннинг таъсирини аҳамиятли ўзгартирмайди.

Махсус кўрсатмалар
Кальций каналларининг барча блокаторлари (шу жумладан амлодипин ҳам) юрак етишмовчилиги ва яққол аортал стенози бўлган беморларда эҳтиёткорлик билан қўлланади. Кам ҳолларда, айниқса коронар артерияларнинг яққол обструкцияси бўлган пациентларда, даволашни ўтказишни бошлашда ёки амлодипиннинг дозаси оширилганида, стенокардия кўпроқ тез-тезликда, давомийликда ва оғирликда ривожланиши мумкин.

«Секин» кальций каналларининг блокаторларида «бекор қилиш» синдроми бўлмаса ҳам, даволашни тўхтатиш олдидан дозани секин-аста пасайтириш тавсия қилинади.

Амлодипинни автомобилни бошқаришга ёки механизмлар билан ишлашга таъсири тўғрисида хабарлар бўлмаган. Шунга қарамасдан, айрим пациентларда кўпинча даволашни бошида уйқучанлик ва бош айланиши пайдо бўлиши мумкин. Улар пайдо бўлганида пацент автомобилни бошқариш ёки механизмлар билан ишлашда эҳтиёткорликни махсус чораларга риоя қилиши керак.

Амлодипинни ҳомиладорлик ва эмизиш даврида қўллашнинг хавфсизлиги аниқланмаган. Ҳомиладорлик даврида фақат она учун тахмин қилинаётган фойда, ҳомила учун потенциал хавф устидан устун бўлгандагина қўллаш мумкин.

Препарат болалар олаолмайдиган жойда сақлансин ва уни яроқлилик муддати ўтганидан кейин ишлатилмасин.

Дозани ошириб юборилиши
Симптомлари: артериал босимни яққол пасайиши, тахикардия, ҳаддан зиёд периферик томирларнинг кенгайиши, тахикардия.

Даволаш: меъдани ювиш, фаоллаштирилган кўмир буюриш, юрак-томир тизими фаолиятини тутиб туриш, юрак ва ўпка фаолиятининг кўрсаткичларини назорат қилиш, оёқ-қўлларни кўтарилган ҳолати, айланиб юрувчи қон ҳажми ва диурезни назорат қилиш. Томирлар тонусини тиклаш учун – томирларни торайтирувчи препаратларни қўллаш (уларни қўллашга қарши кўрсатмалар бўлмаганида) кальций каналларининг блокадаси оқибатини йўқотиш учун – глюконат кальцийни вена ичига юбориш. Гемодиализ самарасиз.

Қўллаш мумкин бўлмаган ҳолатлар

– амлодипинга ва бошқа дигидропиридин ҳосилларига юқори сезувчанлик,

– оғир артериал гипертензия,

– коллапс, кардиоген шок,

– ҳомиладорлик ва лактация даври

– 18 гача бўлган болалар (самарадорлиги ва хавфсизлиги аниқланмаган).

Эҳтиёткорлик билан: жигар фаолиятининг бузилиши, синус тугунининг заифлиги синдроми (яққол брадикардия, тахикардия), декомпенсацияланган сурункали юрак етишмовчилиги, енгил ва ўртача артериал гипотензия, аортал стеноз, митрал стеноз, гипертрофик обструктив кардиомиопатия, ўткир миокард инфаркти (ва кейин 1 ой давомида), қандли диабет, липид профилини бузилиши, кексалик ёши.